นางเสน่ห์จันทร์ กรุตาเถรขึงหนัง องค์ที่1

พระนางพญาเสน่ห์จันทร์ เป็นพระเนื้อดินค่อนข้างหยาบ พุทธลักษณะเป็นพระศิลปสุโขยบริสุทธิ์ พบจาก2กรุของจังหวัดสุโขทัย ได้แก่ กรุวัดศรีพิจิตรกิรติกัลยาราม (ตาเถาขึงหนัง) และวัดต้นจันทร์ แต่ที่ได้รับความนิยมจะเป็น กรุวัดตาเถรขึงหนัง เนื่องจากพระที่ได้มีความสวยงามและสมบูรณ์มากกว่า โดยค้นพบเมื่อปี 2502 กรมศิลปากรได้ทำการบูณะขุดแต่งโบราณสถานของทั้ง2วัด ทำให้พบพระนางพญาเสน่ห์จันทร์ ในกาลครั้งนั้นกรมศิลปากรเปิดให้เช่าบูชาในราคาองค์ละ60 บาท เพื่อสมทบทุนในการบูรณะโบราณสถานในครั้งนั้นด้วย ซึ่งในการขุดบูณะได้พบหลักศิลาจารึกเป็นหินชนวนสีเขียวหักครึ่งเหลือเพียงด้านบน มีความสูง 72 ซม กว้าง 68 ซม หนา6 ซม. จารึกด้วยภาษามคธและภาษาไทย ทำให้ทราบนามวัดนี้ว่า วัดศรีพิจิตรกิรติกัลยาราม สร้างเมื่อปี พศ 1943 (จศ 762 ) ตรงกับสมัยพระมหาธรรมราชาที่3 (พระเจ้าไสลือไทย) ผู้เป็นพระราชนัดดาของพระมหาธรรมราชาที่1( พระเจ้าลิไทย) และผู้ที่สร้างวัดนี้คือ สมเด็จพระราชินีศรีธรรมราชมาดาฯ ซึ่งเป็นมเหสีของพระมหาธรรมราชาที่1(พระเจ้าลิไทย) โดยโปรดให้อาราธนาสมเด็จพระมหาศรีกีรติฯ ซึ่งเป็นสังฆราชจากเมืองกำแพงเพชร มาให้เป็นประธานในการสร้าง นางพญาเสน่ห์จันทร์ องค์ในรูป เป็นกรุตาเถรขึงหนัง ซึ่งกรุนี้จะปรากฏคราบกรุหินปูนเกาะตามพื้นผิวพระและยากต่อการล้างออกได้โดยง่าย ขนาดองค์พระ สูง 3 ซม. กว้างประมาณ 2.7 ซม. พระกรุนี้ค่อนข้างจะหาสมบูรณ์ได้ยากเพราะพระบาง และดินค่อนข้างหยาบ เมื่อใช้จึงเสื่อมสภาพหรือแตกหักชำรุดได้ง่าย